2021/06/05 Gelibolu 1915 (Orhaniye Tabyası – Kumkale Şehitliği – Güzelyalı – Karanlık Liman)

NOT: Bu yazı daha önce Şafak Omaç tarafından
safakomac.com adresinde yayınlanmıştır.

”Türk askerinin savaş ve dövüş hususunda sahip bulunduğu niteliğin önceden fark edilmemiş olması, İngilizler için felaket olmuştur… Türk askerinin ne yaman muharip olduğunu İngilizler, kendileriyle dövüştükten sonra acı tecrübeyle anlamışlardır.” İngiliz General Aspinall Oglander. Bu topraklar, tarihin başından beri hiçbir zaman istilacılarını bağışlamamıştır. 1915 yılında da bağışlamadı. Ateş ve çelik yağmuru altında yalnız piyade tüfeği ve süngü… Teknolojiye karşı insan bedeni!.. Çanakkale Savaşı sadece muharebe alanlarında ölen askerlerin değil, idam edilen ilk sivil kişi olan Bozcaada müftüsünün de öyküsüdür… Gelibolu kara muharebeleri, yalnızca üst rütbeli subayların değil, küçük rütbeli askerlerin de savaşıdır. 19.Tümen komutanı Yarbay Mustafa Kemal ve muhteşem 57.Alay ile komutanı Albay Avni, olağanüstü 27.Alay ile komutanı Yarbay Mehmet Şefik, 36. Alay ile komutanı Yarbay Cemil, Seddülbahir’in yaralı aslanı Binbaşı Mahmut Sabri, Edirne sırtında Teğmen Mucip, Binbaşı Halis, Kumkale’de Teğmen Halit, şehit Yedeksubay Ethem, Ezineli Yahya Çavuş, Bigalı Mehmet Çavuş gibi düşmanlarını bile kendisine hayran bırakan binlerce kahramanın önünde saygıyla eğiliyoruz.Kaynak:Gelibolu 1915 Erol Mütercimler

Projeme Erol Mütercimler’in Gelibolu 1915 kitabından alıntı ile başlamak istedim. Ondan mı? Turgut Özakman’ın kitabından mı? yoksa tarihten mi? belki de Gelibolu’lu olmamdan mı? kaynaklandı bilemiyorum ama bu projemin adını GELİBOLU 1915 diye belirledim.

”Tarihçi değilim, tarihi de yeniden yazacak değilim,amacım yakın tarihimize ışık tutan ve bu günlerimizi görmemizi sağlayan savaş alanlarını gezip,tarihi olaylara tanıklık edip,şehitliklerimizi ve anıtları ziyaret etmek ve manevi duygularımı tazelemek.Ayrıca bizlerden sonra gelenlerin yolunu açmak.” Şafak OMAÇ (Şafak Yollarda)

Ben bu sözü çok tekrarladım,tüm projelerimde de bunu ilke edindim. Projelerimin bir çoğunda Ferdi KIZIL (Ferdimen) kardeşimde benimle beraber yer aldı,yanımda oldu,destek ve katkı verdi,projeyi sahiplendi,benimle aynı duyguları ve heyecanı yaşadı.Her ne kadar projeye özünde kendi projem desem de, Ferdi’de bire bir bu projelerimin içinde,onun hakkını ödeyemem,bu proje onunda projesi.

Projelerimi 2015 yılından beri gerçekleştiriyorum,her yıl bir proje derken 2017 yılında yaptığım ve büyük onur duyduğum Gelibolu projemin

2 ncisini bu yıl tekrar yapacağım ama biraz farklısı ve eksiklerimi gidererek.Heyacanlıyız,o heyecan ile Gelibolu 1915 projemizin başlangıç yerine kadar gelişe İntikal dedik ve İntikal’e Çandarlı’dan başlayıp Yeniköy’e kadar geldik ve projemiz Yeniköy’den başlıyor.

1 nci Gün 05 Haziran 2021 Yeniköy-Orhaniye Tabyası -Kumkale Burnu-Kumkale Şehitliği-Güzelyalı-Karanlık Liman:

Yeniköy.

Evet intikal’in son yeri,Gelibolu 1915 projesinin başlangıç yeri Yeniköy’deyiz.Bu minicik 378 nüfuslu ama güzel Yeniköy’de neler var ve neler yapılır;Atatürk Çamlığı’nda bol oksijen solur,gün batımını seyredebilirsiniz,Ege Denizi ve adalara el sallayabilirsiniz,Papaz plajında yüzer,Achılles’in tümülüsünü görebilirsiniz.Yeniköy limanından akşam balıkçıları uğurlar,dönüşünü beklersiniz.

Yeniköy’e öğleyi geçmiş ve aç bir şekilde geldik.Burada ne yenir diye sormaya gerek yok, tek ev yemekleri yapan (tabelasını Üvecik’ten beri takip ettik) yere kendimizi attık.Güzelce karnımız doydu,neşemiz yerine geldi,dinlendik, Atatürk Çamlığından etrafı seyrettik ve Gelibolu 1915 projemiz için 02 Haziran 2021 sabahı Çandarlı’dan ayrılmış 05 haziran 2021 öğleden sonra İntikal’i tamamlamış bulunmaktayız.

Bugün yani 05 Haziran 2021 öğleden sonra itibari ile de GELİBOLU 1915 projemiz başlıyor,başlangıç yerimiz Yeniköy.

Öğle yemeğinden sonra Yeniköy’de kısa bir kültür turu yapıp Gelibolu 1915 projemizi başlattık ve projemizdeki ilk durağımıza doğru yol almaya başladık.

Yeniköy’den ayrıldıktan sonra artık toprak yoldayız ve Orhaniye Tabyasına doğru yol almaktayız.Kumkale Burnuna 2 kilometre kala sola dönüp ufak tepeye tırmanmaya başladık ve kısa bir süre sonra Orhaniye Tabyasına vardık.

Orhaniye Tabyası: Çanakkale il merkezine 38 km mesafede,Kumkale Beldesi sınırları dahilindedir.Boğaz tahkimatını güçlendirmek için 1889 yılında topçu istihkamı olarak II.Abdülhamit tarafından yaptırılmıştır.2 km uzağında Kumkale Tabyaları bulunmaktadır.Tabya,1915 muharebelerinde kullanılmıştır.Boğaz girişinde olduğu için Orhaniye Bataryası Çanakkale cephesinin açıldığı ilk günden itibaren devamlı top atışına tutulmuş,büyük hasar görmüştür.Kaynak:canakkaleili.com

Boğaz girişinde bulunan Orhaniye Tabyasını gezdik,gördük ama yüreğimiz burkuldu.Burası adeta kaderine terk edilmiş vaziyette,atıl duruma gelmiş,piknikçilerin mekanı olmuş bir durumda.Bu hal bizi çok üzdü,yazık diyor ve Kumkale Burnu’na doğru yol alıyoruz. İkinci durağımız Kumkale Tabyası olacak.

Kumkale Burnu ve Tabyası.

Kumkale Burnu’nda bulunan Kumkale Tabyası askeri bölge içinde olduğundan giriş yasağı var o yüzden uzaktan fotoğraflayarak Kumkale Tabyasından bahsedeyim.

Kumkale Tabyası: Çanakkale Boğazı’nın girişinde, Anadolu yakasında Kumkale Kalesi’nin boğaza bakan cephesinde yer almaktadır. Kitabesi mevcut olmayan tabya, Kumkale Kalesi’nin boğaz kıyısındaki yıkılan surlarının yerine yapılmıştır. Seddü’l-Bahr Tabyası’na mimari açıdan benzemesi, tabyanın adı geçen yapı ile birlikte II. Abdülhamid tarafından yaptırıldığını düşündürmektedir. Bugün büyük ölçüde sağlam olan tabya, askeri saha içerisinde ve ziyarete kapalıdır.Tabya, on iki bonet, bonetlerin arasında kalan on bir top yeri ve bonetlerin gerisindeki bir cephanelikten oluşmaktadır.Kaynak: Gelibolu Yarımadasındaki eski dönem sanatsal yapılar.

Karamenderes Nehri.

Karamenderes Ovasında yol almaya devam ediyor ve Kumkale köyüne doğru hareket ediyoruz.Kısa bir süre sonra Karamenderes Nehri üzerindeyiz.

Karamenderes Nehri;Eski adı Skamander olan, Kaz Dağı’ndan doğan, tamamı Çanakkale ili sınırları içerisinde akan ve Çanakkale Boğazı ile Ege Denizi’nin kesiştiği bölge olan Truva Tarihi Milli Parkı yakınlarında denize dökülen nehirin, uzunluğu ise 110 kilometredir.

Ovada bir süre yol aldıktan sonra Kumkale köyüne vardık ve oyalanmadan tekrar deniz tarafına yol alarak günün 3 ncü ve en önemli yerini, Kumkale Şehitliği’ni ziyarete başladık.

Kumkale Şehitliği: Çanakkale Kumkale Beldesi yakınlarındaki Kumkale Şehitliği 25 Nisan 1915 sabahı Anadolu sahiline çıkan düşman kuvvetlerine karşı koyan ve 28-30 Nisan’da denizden açılan ateş sonucu hayatını kaybeden 14. batarya personeli için 1983 yılında yaptırılmıştır. Bu şehitliğimiz 14 şehidin adına inşa edilse de aslında Kumkale savaşlarında 1500 yakın verdiğimiz şehit ve kayıpların anısını taşır.1998 yılında MSB tarafından onarılmıştır.Kaynak:canakkaleili.com

Kumkale Şehitliği.

Kumkale Şehitlik ziyaretimiz biraz uzun sürdü,gezdik,gördük,ziyaret ettik,Şehitlerimize saygımızı sunduk,duamızı yaptık,Kumkale Şehitlerimizin ve tüm Şehitlerimizin ruhları şad olsun.Şehitliğin bulunduğu yer tepe olması nedeniyle hem Karamenderes Ovasına hem de Çanakkale Boğazına hakim bir noktada,şehitliğin manevi huzuru ve boğaz tarafından esen hafif rüzgarın etkisi ile burada akşam üzeri dinlenmesi de yaptık.

Kumkale Şehitliği-Karanlık Liman Arası.

Şehitlik ziyaretinden sonra tekrar Kumkale köyüne gelip yönümüzü Çanakkale tarafına çevirdik ve Çanakkale-İzmir yoluna çıkış yaptık.Bu gece Karanlık Liman’da kamp yapmayı planladığımızdan önce Güzelyalı’ya girip akşam ve sabah için yiyecek,içecek ikmali yaptık.Sonrasında İntepe,Karanlık Liman bölgesinde kamp yapacak yer aramaya başladık.Günlerden cumartesi olması ve pazar günü pandemi dolayısıyla sokağa çıkma yasağı olması milleti sahile yığmış,her taraf ana baba günü.Ben bölgede bir çok kamp yapılacak yer bilmeme rağmen kalabalıktan kafam döndü,şaşırdım, yer bulamadım ve yönümüzü Karanlık Limanın batı bölümüne çevirip en tenha yerine geçtik.Birinci çeşme biraz uygundu ama ikinci çeşme tam aradığımız gibi,üstelik Çataltepe Tabyalarının tam altında ve hemen kamp faaliyetine geçtik.

Önceliği çadırlarımızı kurmaya verdik ve hızlıca kurduk, sonrada çeşmenin yolunu tutup günün yorgunluğunu çeşme başında atıp,serinledik, temizlendik. Şimdi Karanlık Liman kamp yaşantımıza geçebiliriz ama önce Karanlık Liman’dan bahsetmeliyim.

Karanlık Liman: 7-8 Mart gece yarısından az sonra sisli bir havada Çanakkale’den ayrılan Nusret Mayın Gemisi bütün ışıklarını söndürmüş,kıvılcım atmasın diye ocaklarını bastırmıştır.Daha önce dökülen mayınların arasından geçerek,Karanlık Liman’a doğru ilerlemeyi sürdürmüştür.Kıyıya paralel 100’er metre aralıklarla ve suyun 4,5 metre altında 26 mayın sessizlik içinde dökülür.Görev tamamlandığında yine aynı sessizlik ve dikkatle geriye dönen Nusret Mayın Gemisi,bir savaşın kaderini değiştirecek 26 mayınlık imzasını bırakmış geride.18 Mart 1915 günü yaşananlar Türk tarihinde gerçek bir zaferdir.Kaynak:www.canakkale.gen.tr

Karanlık Liman Tabyası: Çanakkale il merkezine 28 km mesafede olup,Kumkale hudutları içindedir.Tabya boğaz tahkimatının güçlendirilmesi amacıyla topçu sınıfı için Sultan Abdülaziz devrinde yapılmıştır.Tabya İntepe Tabyalarından olup,yakının da Topcanlar ve Çataltepe tabyaları bulunmaktadır.Kaynak:canakkaleili.com

Karanlık Liman Kampı.

Çok uygun bir yerde ve arzu ettiğimiz gibi Karanlık Liman’da kamp halindeyiz.Tam karşımızda Çanakkale Şehitler Abidesi, güneş Şehitler Abidesi ve Gelibolu Yarımadası üzerinden batmak üzere.Ferdi Kızıl, namı değer Ferdimen kardeşim ile bir çok projede beraber yol aldığımız gibi Gelibolu 1915 projesinde de beraber yol alıyoruz ve aynı duygular içinde olduğumuza eminim.

Bugün Gelibolu 1915 projemizin 1 nci günü idi ve öğleden sonra projemizi Yeniköy’den başlatıp Orhaniye Tabyası,Kumkale Burnu ve Kumkale Tabyası,Kumkale Şehitliği ziyaretleri yaptık ve planladığımız gibi İntepe,Karanlık Liman’da kamp halindeyiz.

Yarın pazar ve biz Gelibolu 1915 projemizin 2 nci gününe devam edeceğiz,planlamamız da çok yerler var ve sonrasında Mustafa Kemal ATATÜRK’ün komutasındaki 19. Tümen’in Komutanlık Karargahını kurduğu Bigalı köyü var ve orada kamp yapmayı planlıyoruz.